Ay’da hayat nasıl olacak?

Bilimadamları 20 yıl içerisinde kurulması planlanan Ay üssünü şekillendiriyor.


Ay’a altı kez insan gönderen NASA’nın Apollo programı. 1975’te, ekonomik gerekçelerle sona erdirilmişti. Son yıllarda ise Ay’a yolculuk, yine NASA’nın öncelikli hedeflerinden biri oldu. George W. Bush döneminde, 2020 yılına kadar, Mars’a insanlı yolculuğa altyapı oluşturmak amacıyla, Ay’ya bir üs kurulması adına planlara başlandı.



Başlangıçta uzaya insan gönderilmesine yönelik görevlerin arkasında duran Barack Obama’nın, ekonomik kriz nedeniyle yapacağı mali kesintiler, planların ertelenmesine ve hatta tamamen rafa kaldırılmasına neden olabilir. Ancak bu olasılığa rağmen NASA, 2030 yılından önce Ay üssünü kurmayı planlıyor.

NASA’nın Ay Görev Birimi, görevin tamamlanabilmesi için farklı senaryoları yarıştırıyor. Şu an için en olası ve önde giden senaryo, en geç 2028’de koloninin kurulmasını öngören ‘Greatest Hits’ adı verilen senaryo.

Ay’da var olan kaynakların kullanımı olasılıklar dahilinde; ancak yakın gelecekte bu olasılığın çok güçlü olmadığı düşünülüyor. Bu nedenle üssün, astronotlar 180 gün boyunca dışarıdan malzeme almadan hayatta kalacakları biçimde kurulması, en gerçekçi seçenek olarak düşünülüyor.

ENERJİ GÜNEŞ VE NÜKLEERDEN
Özellikle ilk yıllarda üslerin enerjisi güneşten sağlanacak ve bu enerjinin bir bölümü güneş ışığının olmadığı dönemlerde kullanılmak üzere depolanacak. Bunun dışında Ay gecelerinin 14-15 gün sürdüğü dönemlerdeki enerji gereksinimi, kurulacak mini nükleer reaktörlerden de karşılanabilecek. Bu portatif santraller, ortalama 30 evin elektrik ihtiyacına denk gelen 40 kilovat enerji üretecek.

Mini santrallerin ürettiği radyasyondan astronotları korumak için reaktör belirli bir uzaklığa konuşlandırılacak ve etrafı Ay tozları ile kaplanacak. İkinci bir olasılık da reaktörün toprağa gömülmesi.

BİNALAR ESNEK VE DAYANIKLI
Üslerdeki yapılarda, ‘Kevlar’ gibi esnek ancak dayanıklı malzemeler kullanılacak. Bu yapılar görev alanına taşındıktan sonra, kurulum ve donatım işlemleri astronotların görevi olacak. Yapıların dış yüzeyinin sert ve şekillerinin de silindir olması öngörülüyor.

Ay tozu, özel giysiler giyilmediği takdirde bazı sağlık sorunları oluşturabiliyor. Tozların yaşam alanlarına girmesinin engellenmesi için, astronot giysileri araç ve yapıların girişlerinin dışında yer alacak.

'GEZGİN VE ATLET'
Ay’da yapılacak keşif gezilerinde, astronotlarıın gereksinimlerini haftalar boyunca karşılayabilen bir yaşam kapsülü taşıyan, ‘Gezgin’ adı verilen özel yapım araçlar kullanılacak. Eğer aralıklı noktalarda ikmal depoları kurulabilirse, bu araçların yüzlerce kilometre yol alma kapasiteleri bulunuyor.

‘Gezginler’in dışında ‘Atlet’ adı verilen, astronotları özel bölmelerde taşıyan altı ayaklı robotlar da, keşif gezilerinde kullanılabilcek.

Hazırlanan bir senaryoya göre ‘Gezgin’ ve ‘Atlet’ beraber kullanılarak, kraterden kratere keşif gezisi düzenlenecek. Bu gezide, ‘Atlet’in kolları, ‘Gezgin’de yüklü olan yaşam kapsüllerinin indirilip kurulmasında kullanılacak. Buna alternatif olarak, özel hazırlanmış vinçler de aynı amaçla kullanılabilir.

Bilimadamları, bu senaryoda çeşitli değişiklikler ve kombinasyonlar üzerinde de çalışıyor. Örneğin, Gezginlerde hem güneş enerjisi henm de nükleer enerji beraber kullanılabilir.

2030 yılından önce tamamalanaması planlanan bu üslerde yılda iki kez görev yapılabilecek.

Ay görevinin bir benzeri de Mars için söz konusu olabilir. Ancak Kızıl Gezegen’in uzaklığı nedeniyle bu görevde kullanılacak araç-gereç daha fazla kendi kendine yeten türden olacak.