BİTKİ BESİM MADDESİ NOKSANLIKLARI

Bitkilerin yaşadığı ortamda, besin maddesinin noksanlığı çeşitli şekillerde ortaya çıkar. Bunun nedenlerini iki ana başlıkta top¬layabiliriz.
a. Ortamda yeteri kadar besin maddesi yoktur,
b. Ortamda yeteri kadar besin maddesi vardır. Ancak,
ba. Bitkiler bu besin maddelerini bünyelerine alamaz, bb. Bu besin maddeleri yarayışlı değildir. •'
Ortamda besin maddesinin yeteri kadar olmayışı, var olan besin maddelerinin zaman içinde bitkiler tarafından kullanılmış ve tüketilmiş olmasına bağlıdır. Ayrıca suda çözünmüş olan besin maddeleri bitki kök bölgesinden toprağın alt katmanlarına doğru yıkanarak gitmiş, dışarıdan gübreleme yoluyla eksik olan maddeler geri verilmemiş, daha önce verilenler de aşırı yağmur ve sulama suyu ile yıkanmış olabilir. Ana kayalarda ayrışım durmuş ve bundan dolayı katı fazdan bu mad¬deler toprak çözeltisine geçememiş olabilir. Bir başka deyişle toprakta fi¬ziksel ve kimyasal ayrışma olayları durmuş veya durmasına olanak sağlayan faktörler devreye girmiş, ayrıca toprak çözeltisindeki besin maddeleri herhangi bir nedenle çözünmeyen bileşikler haline dönüşmüş olabilir. İşte bütün bu sebeplerden dolayı ortamda besin maddeleri ek¬silmiş ve yok olmuştur.
Toprak sıcaklığının yeteri kadar yüksek olmaması, toprakta oksijenin azalması ve karbondioksitin çoğalması, suyun yeterli derecede bu¬lunmayışı, toprak pH' sının uygun olmayışı, toprakta aşırı tuzluluğun olması ve toprak çözeltisindeki iyonların birbirleriyle etkileşim halinde olması nedeniyle toprakta besin maddeleri yeterince bulunsa bile bu be¬sin maddelerini bitkiler alamaz veya bu besin maddeleri bitkiler için ya¬rayışlı hale geçemez.
Bitkilerdeki besin maddesi noksanlıkları bitki organlarında gözle
görünür nekrozlar, büyüme ve gelişme aksaklıklanyla ortaya çıkar. Be¬
lirtiler öncelikle yapraklar, meyveler, sürgünler, dallar ve gövde, en son
olarak kökte meydana gelir. '
Besin maddesi noksanlıklarının bir çoğu yaprak renginin farklılaş-masıyla kendini gösterir. Demir, bakır, mangan, bor, çinko gibi mikro elementler, önce genç körpe yapraklarda kendini belli eder, sonra yaşlı yapraklara doğru ilerler. Azot, fosfor, potasyum ve magnezyum gibi makro elementler yaşlı ve orta derecede yaşlı yapraklarda ilk belirtilerini verir, daha sonra genç yapraklara doğru sıçrar. Yaprak renginin değişmesi yanında, zamanla beneklenme, kahverengine dönüşme, yer yer kurumalar, yaprak yırtılmaları ve kuruyan kısımlarda dökülmeler meydana gelir. Ayrıca yaprakların üst kısmının matlaşması, küllenmiş

gibi bir görünüm kazanması, yaprakların çok küçük kalması veya anor¬mal irileşmesi, şeklinin deforme olması besin maddesi noksanlıklarında ortaya çıkar. Besin maddesi noksanlıkları bazen yapraklarla birlikte, ba¬zen de yapraklardan belli bir süre sonra meyvelerde kendini hissettirir. Bu durum meyvelerin yeteri kadar büyümemesi, esas rengin oluşmaması, olgunluğun gecikmesi, yarılma ve çatlamalarla kendini gösterebilir. Besin maddesi noksanlığı genç sürgünlerde de meydana ge¬lebilir. Besin maddesi noksanlığının daha ileri safhalarında dallar, gövde ve köklerde de bir takım belirtiler karşımıza çıkar